شعار سال: دکتر علیرضا عزیزی| جامعه شناس: «در یخچال را که باز میکنی با ویترینی زیبا و چشم نواز از انواع مواد غذایی که با ظرافت خاصی در طبقات مختلف کنار هم چیده شده، روبه رو میشوی؛ انگار که یک طراح دکوراسیون داخلی یخچال که احتمالا دکترایش را از پاریس یا همچون جایی گرفته، همه آن مواد غذایی را آن چنان هنری، چشم نواز و البته درآورنده چشم همه آنهایی که همراهش میآیند (!) چیده که حسرت دیگران را برمی انگیزد.» این روایتی است از یک رسم غلط که انگار هیچ تلاشی برای فرهنگ سازی درباره آن نمیشود. البته که شبکههای اجتماعی در کنار بعضی معایب، گاهی هم به درستی واکنش نشان میدهند. توضیحی که در شبکههای اجتماعی برای عکس یک یخچال نو عروس، یکی از واکنشهای درست محسوب میشود: «این یخچالِ یه نوعروسه که پدرِ عروس مجبوره علاوه بر خریدِ جهیزیه، یخچالِ خونه عروس رو هم پر کنه که مبادا دخترش جلوی فامیلِ شوهر سرشکسته بشه. تا کی قراره این رسم و رسوم رو ادامه بدیم؟! مگه با سوپرمارکت ازدواج کرده طرف؟!»
ترس از فقیر دیده شدن!
در این بین باید فکر کنیم چه شد که جامعه ایرانی، به سمت چنین رسومی میرود و نه تنها که با سختتر شدن شرایط اقتصادی دست از آن برنمی دارد که هر روز هم آن رسوم را تجملاتیتر برگزار میکند؟ چه شده بعضی افراد این چنین از ارزشهای درونی تهی شده و در این بلبشوی اقتصادی که زندگی برای عدهای واقعا سختتر از قبل شده است، دلخوش به چند شیشه مارک دار ماده غذایی در یخچال نوعروس شان میشوند؟ این قصه سر دراز دارد و فارغ از اثرات جهانی مصرف گرایی که صدای خیلیها را در آن طرف آبها هم درآورده است، نیست و نخواهد بود؛ اما به نظرم در این برهه خاص، جامعه مان هر چه بیشتر در شرایط نامناسب اقتصادی فرو میرود و معیشت مردم محدودتر میشود، میل و رویا در آنها شدیدتر و مرضیتر میشود. میل برای داشتن و برخورداری که به زعم بارت، «اثر هالهای» میآفریند. اثر هالهای یعنی چیزها و داشتههایی که هالههایی از شادی، خوشبختی و برخورداری را تداعی میکند و مسکنی بر اضطراب فراگیرِ شهروندان امروزی مان برای فرار از ترسِ فقیر دیده شدن محسوب میشود که مثال ملموسش همان اشیای زیبای چیده شده در یخچال نوعروس هاست که میکوشد هالهای از خوشبختی، رفاه و امنیت پایدار را در دیگرانی که زندگی مشترک این زوج را به مشاهده و قضاوت نشسته اند، به تصویر کشد. تصویری از مصرف گرایی و تظاهرگراییِ لجام گسیخته. ماجرایی که خیلی زود رنگ باخته و واقعیت زندگی را به آن زوج و اطرافیان شان نشان خواهد داد، اما انگار تلاشی برای فرهنگ سازی درست درباره آن وجود ندارد.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خراسان، تاریخ انتشار: - کدخبر: ۶۴۴۰۹۵، khorasannews.com