شعارسال: مدرک تحصیلی در ساختار نظام آموزشی کشور بر دو نوع است. یک نوع مدارک مربوط به مؤسسه‌های غیردولتی و دانشگاه‌های وابسته به دستگاه‌های اجرایی و دانش‌آموختگان خارج از کشور که سازمان امور دانشجویان وزارت علوم آن‌ها را تأیید می‌کند. نوع دیگر مدرک هم مربوط می‌شود به همان ۸۰دانشگاه وزارت علوم و چند ده دانشگاه تحت نظارت وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی می‌شود که مجوز صدور مدرک دارند. با این حال از سال۱۳۹۹، سامانه جامع دانش‌آموختگی راه‌اندازی شد تا با مراجعه به درگاه الکترونیک آن، استعلام مدارک تحصیلی به سادگی صورت پذیرد. اما با کدام عملکرد؟

وفق قانون، خرید و فروش مدارک تحصیلی جعلی جرم انگاری شده و برای خریداران از یک سال تا ۳سال حبس در پی دارد. این را بار‌ها نیروی انتظامی و پلیس فتا ضمن رصد شبکه‌های فیزیکی و مجازی فروش مدارک جعلی، متذکر شده، ولی بدلیل تبلیغات بالای باند‌های جعل، به گوش خیلی از شهروندان فرو نرفته است. شبکه‌ها و باند‌های خلافی که اصرار تبلیغات‌شان به معتبر بودن مدارک جعلی، افراد مطمئن را هم به شک می‌اندازد که آیا واقعا این مدارک پولی قابل‌تشخیص نیستند؟ آیا مدارک تحصیلی جعلی استعلام نمی‌شوند؟ نکته جالب توجه هم این است که بخش زیادی از مدارک جعلی مربوط به دانشگاه آزاد و پیام نور می‌باشد.

کمتر از یک دقیقه زمان نیاز دارید تا با فروشندگان مدرک تحصیلی ارتباط برقرار کنید. وقتی در صفحه گوگل، فروش مدرک تحصیلی را جست‌وجو می‌کنید، در همان صفحه اول، سایت‌های فراوانی معرفی می‌شوند که از فروش مدرک تحصیلی از دیپلم تا دکترا و با استعلام معتبر و مادام‌العمر خبر می‌دهند. مهم‌تر از همه که در این سایت‌ها، مدارک مربوط به پزشکی عمومی، تخصصی، دندانپزشکی و... هم خرید و فروش می‌شود؛ با کد رهگیری و قابل‌استعلام و مورد تایید نظام پزشکی!

به عنوان دانشجوی پرستاری که بیش از ۲۰ سال از آخرین روز‌های تحصیلش می‌گذرد و هیچ‌وقت در رشته خود کار نکرده و تقریبا تمام دروس را فراموش کرده است. او می‌گوید نیازی به مدرک قبلی نیست، فقط اگر مختصری تسلط در کار دندان داشته باشیم، مثلا در حد دستیاری دندانپزشکی یا شبیه به این، بدون هیچ مشکلی می‌توانیم از این مدرک استفاده کنیم و تاکید هم می‌کند که تسلط در دندانپزشکی لازمه خرید مدرک نیست، فقط به عنوان راهنمایی مطرح کرده است. این فروشنده درمورد هزینه‌ها و روند کار می‌گوید: «هزینه رشته دندانپزشکی با طرح و کد نظام، یک‌میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان است. حدود ۵۰ روز کاری هم زمان می‌برد. مدارک داخل دانشگاه مربوطه بایگانی می‌شود و قابل استعلام کتبی و آنلاین از وزارت علوم و وزارت بهداشت است. هزینه آن‌ها در دو نوبت دریافت می‌شود؛ بخشی از آن اول کار و بخش دیگر وقتی استعلام به شما نشان داده شد، باقی هزینه‌ها تسویه می‌شود.»

وقتی هم متوجه می‌شود که مدرک را برای یک نهاد دولتی بسیار مهم می‌خواهیم و ضرورت دارد که در استعلام و پیگیری مشکلی نداشته باشد، تمام تلاشش را می‌کند که خیال ما را از لورفتن مدرک، مطمئن کند: «نه یکی، نه دو تا، من در این ۵ سال، بیش از هزار مدرک صادر کردم و تا امروز، شکر خدا هیچ مشکلی بابت استعلام نبوده است. یعنی هیچ تماسی مبنی بر ناراضی‌بودن یا شکایت نداشتیم. من حتی مدرک برای یکی از کارکنان نهاد‌های امنیتی هم صادر کردم که مراحل استعلام خیلی سخت و دقیقی داشت، اما برای او هم مشکلی ایجاد نشد.»

او برای اینکه هزینه‌ها بالا نرود، قیمت‌ها را با تخفیف می‌گوید: «قیمت کارشناسی، حدود ۳۱ الی ۳۳ میلیون تومان است که برای شما با تخفیف، قیمتی حدود ۲۴ تا ۲۶ میلیون تومان دریافت می‌کنیم. برای کارشناسی ارشد هم، قیمت ما ۳۸، ۳۹ میلیون تومان است که برای شما، ۳۰ میلیون تومان حساب می‌کنیم. قیمت دکترا هم ۶۵ میلیون تومان است که می‌توانیم از شما ۵۵ میلیون تومان بگیریم.»

مجازات خرید و استفاده از مدرک تحصیلی جعلی چیست؟

جعل به معنی دگرگون کردن و منقلب کردن می‌باشد؛ جعل به معنای ایجاد یا اصلاح سند به قصد فریب دیگران است و افراد برای استفاده خود یا دیگران از اسناد جعلی استفاده می‌کنند و در مواردی باعث می‌شود که اشخاصی در این بین متضرر شوند. از مصادیق جعل می‌توان به خراشیدن، تراشیدن، قلم بردن، الحاق کردن، محو کردن، اثبات، ساییدن، تغییر تاریخ سند، اقدام به ایجاد سند، نوشته، مهر و امضای دیگران. استفاده از مهر دیگری بدون مجوز در یک سند رسمی یا قراردادی به قصد تقلب، الصاق کردن و ..، اشاره کرد که جرم به حساب می‌آید و استفاده از سند مربوط حتی در صورت حداقل تغییرات ممکن، جعل بوده و مشمول مجازات مقرر در این قانون خواهد بود. جعل می‌تواند مادی و یا معنوی باشد.

جعل عنوان و استفاده از عنوان جعلی از جرایم کیفری است. جعل مدرک تحصیلی هم بعنوان یکی از زیر شاخه‌های جعل، مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است. لازم به توضیح است که در خصوص جعل مدرک تحصیلی، هر مدرکی در دسته مدارک تحصیلی قرار نمی‌گیرند، مثلاً مدرک تحصیلی دیپلم و یا مدرک تحصیلی موسسات آموزشی و زبان جزو مدارک تحصیلی نبوده و مجازات سبک تری برای جعل آن‌ها در نظر گرفته می‌شود. همچنین در مورد مدارک دانشگاهی خارجی، در صورتی که وزارت علوم به این مدارک رسیدگی کند و اصالت آن‌ها ثابت نشود، جرم محسوب می‌شود و جاعل و استفاده کننده مدرک تحصیلی جعلی مجازات خواهند شد.

همانگونه که بیان شد، یکی از موارد جعل، جعل مدرک تحصیلی و یا همان استفاده از مدرک تحصیلی جعلی است. طبق ماده ۵۲۷ قانون مجازات اسلامی هرکس به جعل مدرک تحصیلی بپردازد به حبس از یک تا سه سال حبس محکوم می‌شود. جعل مدرک تحصیلی و فارغ التحصیلی و ریز نمرات جرم است. جعل مدارک تحصیلی شامل جعل مدارک تحصیلی پایین مانند دیپلم، مدارک حوزه ای، مدارک موسسات کمک آموزشی و زبان‌های خارجی و موارد از این دسته، جزو جعل مدرک تحصیلی قرار نمی‌گیرند. برای این موارد جعل اسناد عادی طبق ماده ۵۳۶ قانون مجازات اسلامی انجام می‌شود. بر اساس ماده ۵۳۶ که جعل مدرک تحصیلی را در نظر نمی‌گیرد، علاوه بر غرامت، به حبس از شش ماه تا دو سال و یا پرداخت جزای نقدی از سه تا دوازده میلیون ریال برای آن فرد در نظر گرفته شده است.

جعل مدارک دانشگاه‌های خارجی نیز جرم است که خوب است بدانید اثبات این جرم کمی دشوار است. وزارت علوم باید اعتبار مدارک تحصیلی خارجی را اثبات کند و در صورت عدم تایید از طرف وزارت علوم، آن زمان است که مدرک جعلی و فاقد اعتبار تلقی می‌شود.

در صورت ابطال، وزارت علوم گواهی را به مراجع ذیصلاح ارسال می‌کند و مراجع مربوطه موظف به تعقیب و مجازات مجرمان مدارک تحصیلی خواهند بود. البته این روند کمی سخت است، زیرا مدارک ارسالی را به سازمان‌های ذیربط ارجاع می‌دهد و تعقیب جاعلان از روی مدارک کپی بسیار سخت است.

قانون مجازات اسلامی برای افرادی که در ادارات و وزارتخانه‌ها و سایر سازمان‌های دولتی کار می‌کنند و از مدارک دانشگاهی جعلی استفاده می‌کنند حداکثر تا دو سال حبس تعیین کرده است. افرادی که مدارک تحصیلی را خریداری کنند و یا از گواهی تحصیلی جعلی استفاده کنند مشمول قوانین جزایی اسلامی شده و به حبس محکوم می‌شوند.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت اعتماد، تاریخ انتشار: 25بهمن1402، کدخبر: 651591، www.etemadonline.com/سایر منابع