شعارسال: نوروز امسال به طور میانگین روزانه ۱۲۱ میلیون لیتر بنزین در سراسر کشور توزیع شد که این عدد در مقایسه با رقم ۱۱۴ میلیون و ۹۰۰ هزار لیتر طی مدت مشابه سال گذشته، شش میلیون و ۱۰۰ هزار لیتر، معادل پنج و سه دهم درصد افزایش نشان می‌دهد.

به همین دلیل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران با هشدار درباره روند افزایشی مصرف سوخت در کشور، از هموطنان خواست با مدیریت مصرف سوخت و رعایت موارد مربوط به مصرف بهینه، این شرکت را در سوخت رسانی مطلوب به هموطنان یاری کنند.

طبق آمار‌های شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، تولید بنزین کشور در ابتدای سال گذشته، روزانه ۱۰۴ میلیون لیتر بود که این عدد با رشد هفت درصدی به روزانه ۱۱۲ میلیون لیتر در پایان سال ۱۴۰۲ رسید.

از طرفی ظرفیت پالایشی کشور هم روزانه دو میلیون و ۲۵۰ هزار بشکه است که به طور میانگین روزانه ۱۱۲ میلیون لیتر بنزین، ۱۱۱ میلیون لیتر نفت گاز، ۶۵ میلیون لیتر نفت کوره، شش هزار و ۵۰۰ تن گاز مایع و حدود هشت تا ۹ میلیون لیتر نفت سفید و سوخت هواپیما در کشور تولید می‌شود.

از قاچاق کارت سوخت تا قاچاق خود سوخت

مصرف بالای انواع سوخت در کشور موجب شده تولید هیچ وقت به مصرف نرسد و این ناترازی به یک پاشنه آشیل برای اقتصاد ایران بدل شده است.

«حسین حسین زاده»، عضو کمیسیون انرژی مجلس سال گذشته در نطقی میان دستور اظهار کرد: امروز ناترازی انرژی کشور نگران کننده است. اگر با همین روند پیش برویم، پارس جنوبی در سال ۱۴۲۰ به بزرگ‌ترین موزه صنعتی دنیا تبدیل می‌شود.

وی افزود: هم اکنون تولید گاز در پارس جنوبی ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون مترمکعب در روز است. این عدد در سال ۱۴۱۰ به ۵۵۰ و در ۱۴۲۰ به ۲۰۰ میلیون مترمکعب می‌رسد. هم اکنون رقمی حدود ۲۹ میلیون و ۵۰۰ هزار کارت سوخت داریم و روزانه حدود ۲۰۰ میلیون لیتر فرآورده در این کارت‌ها شارژ می‌کنیم.

عضو کمیسیون انرژی مجلس تصریح کرد: پیش‌تر کارت هوشمند سوخت به استان‌های سیستان و هرمزگان می‌رفت (قاچاق می‌شد)، اما اکنون خود سوخت می‌رود. سالانه ۵.۵ میلیارد متر مکعب قاچاق سوخت داریم و مصرف بنزین کشور از ۸۰ به ۱۲۰ میلیون لیتر در روز رسیده است. با بررسی جمیع موارد متوجه جدی بودن خطر افت شدید تولید حامل‌های انرژی در کشور خواهیم بود.

بارنامه‌های صوری برای استفاده از قاچاق گازوئیل

یکی از دلایل بروز بحران ناترازی انرژی، حجم بالای قاچاق است و در این بین یکی از روش‌های قاچاقچیان، استفاده از بارنامه‌های صوری است.

«عبدالعلی رحیمی مظفری»، دبیردوم کمیسیون انرژی مجلس درخصوص دلایل ناترازی سوخت در کشور گفت: ناترازی سوخت دلایل متعددی دارد که قطعا یکی از دلایل مهم آن قاچاق سوخت است. قاچاق سوخت هم از روش‌های متعدد مثل بارنامه‌های صوری اتفاق می‌افتد که مقابله با آن حتما منجر به کاهش ناترازی خواهد شد.

نماینده سروستان فارس، تصریح کرد: یکی دیگر از دلایل مهم ناترازی سوخت، مصرف بسیار زیاد خودرو‌ها در کشور است که میانگین روزانه ۱۲۰ میلیون لیتر مصرف می‌کنند که صادرات بخش اندکی از این مقدار بنزین هم درآمد کلانی نصیب کشور می‌کند. طبق آمار اعلامی شرکت ملی پخش به کمیسیون انرژی، روزانه ۱۲ میلیون لیتر قاچاق بنزین و گازوئیل داریم.

ضرورت همکاری دستگاه‌های متولی

«جلیل سالاری»، معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش در این باره اظهار کرد: برای پایش و نظارت سامانه‌هایی در کشور تکلیف شده بود دستگاه‌های متولی آن را اجرا کنند و با توجه به قیمت ناچیز گازوئیل (۳۰۰ تومان به ازای هر لیتر) و تعداد بالای بارنامه‌های جعلی، پایش و نظارت در این حوزه از طریق سامانه‌ها ضروری است.

سالاری با اشاره به اینکه دستگاه‌های متولی که برای مصرف کنندگان سهمیه تایید می‌کنند، نزدیک به ۱۶ دستگاه هستند، بیان کرد: این دستگاه‌ها باید نظارت و کار پایش را به خوبی انجام دهند، یعنی مجموعه‌ای که درخواست سهمیه سوخت می‌کند، باید با توجه به استاندارد‌های تعیین شده کنترل کند که مجموعه فعال یا غیرفعال است، این در حالی است که شرکت پالایش و پخش با این ۱۶ دستگاه انحراف نزدیک یک و نیم میلیارد لیتری دارد.

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران ادامه داد: نفرات ما محدود هستند و باید مجاری عرضه را نیز کنترل کنند، دستگاه‌های متولی باید نظارت صحیح انجام دهند تا از صدور بارنامه‌های جعلی و قاچاق سرمایه ملی جلوگیری شود.

سالاری با بیان اینکه بهینه سازی مصرف انرژی از ضروریات مهم کشور است، گفت: مسیر تخصیص‌ها را باید مدیریت کرد و مجموعه‌هایی که عملکرد دارند، باید در سامانه جامع تجارت و مودیان مالیاتی فعال باشند و سوخت را برای تولید و براساس عملکرد و بازده تخصیص دهیم تا مجموعه‌های تولیدی به دنبال رانت سوخت نباشند و بهینه سازی مصرف انرژی را هم پیگیری کنند.

سهمیه گازوئیل براساس میزان پیمایش

نمایندگان مجلس شورای اسلامی بهمن سال گذشته، وزارت نفت را مکلف کردند تا سهمیه اعتباری نفت گاز کلیه وسایل نقلیه برون شهری را بر اساس میزان پیمایش هر وسیله نقلیه در دوره زمانی مشخص و متناسب با شرایط اقلیمی در سال ۱۴۰۳ محاسبه کند.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی گزارش کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۳ کل کشور، در بخش درآمدی، بند الحاقی سوم از تبصره چهارم لایحه را به تصویب رساندند.

در بخش درآمدی بند الحاقی سوم از تبصره چهارم لایحه آمده که وزارت نفت مکلف است سهمیه اعتباری نفت گاز به کلیه وسایل نقلیه برون شهری را بر اساس میزان پیمایش هر وسیله نقلیه در دوره زمانی مشخص و متناسب با شرایط اقلیمی محاسبه و تعیین کند.

همچنین وزارت راه و شهرسازی و فرماندهی نیروی انتظامی مکلفند حسب مورد، تمام تجهیزات مورد نیاز برای این اجرای حکم این بند را فراهم کنند.

سیگنال غلط یارانه انرژی به مردم

در سال گذشته میلادی طبق گزارش آژانس بین المللی انرژی ۱۰۰ میلیارد دلار تنها خرج یارانه انرژی در کشور شد. این مسئله می‌تواند مانع تلاش دولت‌ها برای کاهش کسری بودجه شود و سرانجام پرداخت کننده نهائی هزینه این یارانه‌ها خود مردم هستند که اغلب با تورم و کاهش قدرت خرید به سبب استقراض دولت روبه رو می‌شوند.

از سوی دیگر پرداخت یارانه به انرژی در صورتی که به درستی طراحی و در اقتصاد سالم پرداخت نشود، سیگنالی غلط را به جامعه مخابره می‌کند، مبنی بر اینکه نیازی به اصلاح الگوی مصرف، ارتقای بازده وسایل انرژی بر، افزایش بازده نیروگاه‌ها و بهره وری صنعت وجود ندارد، همین مسئله مصرف انرژی را بیشتر و یارانه پرداختی به آن را نیز تشدید می‌کند و اقتصاد را در دوری باطل به دام می‌اندازد.

در مسیر رفع قاچاق، وزارتخانه‌های راه و مسکن، نفت و صمت دخیل بوده و با استفاده از ابزار‌هایی نظیر مالیات و نظارتی‌های سامانه‌ای موظف به کاهش قاچاق هستند.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت مگیران، تاریخ انتشار: 9اردیبهشت1403، کدخبر: 4508006، www.magiran.com