شعار سال: ابزار کار خبرنگار، قلم و کاغذی است و دوربینی بر دوش و یک دنیا عشق و استعداد تا به تصویر بکشد درد‌ها را و به سخره بگیرد نتوانستن‌ها را. بر همین اساس، فردی را می‌طلبد که بی باکی و استقامتی دوچندان در چنته داشته باشد تا بتواند رنج‌ها و سختی‌های کار را تحمل کند و استرس‌های کاری، او را به ورطه افسردگی، کسالت، مشکلات گوارشی، عصبی و روانی نکشاند.

همچنان که بسیاری از پزشکان معتقدند روزنامه نگاری یکی از ۱۰ شغل پرخطر دنیا به شمار می‌آید که به دلیل شمار فراوان استرس‌ها و دنبال کردن اخبار روزانه، افراد را در معرض سکته‌های قلبی، مغزی و زخم معده قرار می‌دهد و بر عکس همه مشاغل که عهد و قرارداد‌های کاری بر اساس چیدمان حقوقی شکل می‌گیرد، حوزه خبر و خبرنگاری، حقوق و دستمزد خاصی ندارد و وقت، سرما و گرما، کوه و دشت و بیابان و زمین و هوا نمی‌شناسد.

در اهمیت این نقش همین بس که یکی از روز‌های تقویم، بدان ادای احترام کرده و هفدهم مرداد ماه روز شهادت «محمود صارمی» خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) حین ماموریت در مزار شریف به نام این نقش مزین شده که کم‌ترین تجلیلی است که می‌توان از بانیان خبر و منابع موثق آگاهی دهنده به عمل آورد.

بانیان خبری که «سید حسن موسوی چلک» جامعه شناس و رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران درباره آن‌ها می‌گوید: خبرنگاران طلایه داران و مطالبه‌گرانی هستند که برای مطالبه حق مردم به جا‌هایی قدم می‌گذارند که همه نمی‌توانند شاید به همین دلیل، جز مشاغل سخت محسوب می‌شود.

 

توقع جامعه از خبرنگار؛ رعایت رسالت، صداقت، صلابت

وی با بیان اینکه در حال حاضر تعداد رسانه‌ها و خبرنگاران زیاد شده و این اتفاق فرصتی فراهم آورده تا دیدگاه‌های مختلف توسط خبرنگاران منتشر و بازنشر شود، تصریح می‌کند:، اما با توجه به انتشار اخبار «فیک» و دروغ که در گوشه و کنار مطالب خبری شاهد آن هستیم توقع آحاد مختلف جامعه از خبرنگاران رعایت رسالت و صلابت خبر است.

این جامعه شناس درباره شروطی که خبرنگاران باید توجه و رعایت کنند، یادآور می‌شود: به روز بودن اخباری که منتشر می‌کنند، داشتن صداقت در انتشار اطلاعات و انتشار دیدگاه‌های افرادی که خبر را از آنان می‌گیرند و پرهیز از سیاسی کاری در انتشار اخبار از جمله شروطی است که خبرنگاران باید رعایت کنند ضمن اینکه نباید به سیاست و جهت گیری‌های سیاسی مخلوط و آلوده شوند.

وی با یادآوری اینکه یکی از حوزه‌هایی که بیشترین ظرفیت را برای مطالبه گری دارد حوزه رسانه است، تاکید می‌کند: این مطالبه گری ممکن است هزینه داشته باشد و خبرنگار باید هزینه را بپردازد، اما نقش مطالبه گری را فراموش نکند.

وی تاکید می‌کند: خبرنگاران می‌توانند سازمان‌ها را به پاسخگویی در مقابل کارهایشان وادارند. همچنین رسانه‌ها می‌توانند با پردازش کارشناسی چه توسط خبرنگاران و چه با گرفتن اطلاعات از صاحب نظران به عرصه‌های سیاست گذاری، شفافیت، پاسخگویی و نیاز‌هایی که جامعه در حوزه‌های مختلف دارد جهت بدهند و موانع را به درستی و به موقع اعلام کنند و به طور حتم بخشی از موضوعاتی که امروز با آن مقابله می‌شود نتیجه ورود ایثارگرانه خبرنگاران بوده و هست و خواهد بود.

 

توقع خبرنگار از جامعه؛ حفظ حقوق و حمایت و پشتیبانی

خبرنگاران در حالی در بیان مطالبات مردمی کوشا هستند که همواره در دریافت مطالبه هایشان توازنی بر قرار نیست؛ شنونده و نویسنده و منعکس کننده‌هایی که گاه در انجام رسالت، خواسته‌های خود را فراموش می‌کنند یا کسی نیست که به آن بپردازد و انعکاس دهد.

موضوعی که «مسعود صادقی» کارشناس ارشد ارتباطات و رسانه درباره آن می‌گوید: بر پایه منطق حاکم بر جامعه مدرن، هر شهروند از یکسری حقوق برخوردار است و به همان نسبت مسوولیت‌هایی بر دوش دارد؛ حقوق و مسوولیت‌های اجتماعی و حرفه‌ای خبرنگاران هم تابع همین قاعده است، اما متاسفانه گاهی تنها روی مسوولیت‌های خبرنگاران تکیه می‌شود در حالیکه حقوق و مسوولیت‌ها با هم معنا پیدا می‌کنند.

وی ادامه می‌دهد: در همه دنیا خبرنگاری در زمره مشاغل سخت و خطرناک به شمار می‌آید و این دشواری و مخاطره بسته به نوع سرویس فعالیت خبرنگار، محیط فعالیت، سوژه‌ها و ساختار جوامع متفاوت است. به گفته این کنشگر رسانه، گاهی خبرنگار نقش یک سرباز بی‌سلاح در میدان نبرد را پیدا می‌کند، خبرنگارانی که برای انجام مسئولیت حرفه‌ای و اجتماعی جرایم سازمان‌یافته را پیگیری و افشا می‌کنند به همان میزان در معرض خطر هستند که عکاسان و خبرنگارانی که میدان جنگ را گزارش می‌کنند.

صادقی با یادآوری نقش برجسته خبرنگاران در پوشش اخبار همه‌گیری کرونا تاکید می‌کند: بسیاری از خبرنگاران در دوره قرنطینه عمومی هم ناچار بودند در صحنه‌ها حاضر باشند، چون خبر تعطیلی بردار نیست. اما متاسفانه توازنی میان حقوق و مسئولیت‌های اجتماعی خبرنگاران برقرار نیست. به دیگر سخن جامعه خبری ایران به نسبتی که مسئولیت برعهده دارد از حقوق لازم بهره‌مند نیست، از میزان درآمد و مزایای شغلی تا قوانین حمایتی و تشکل‌های صنفی پشتیبان و البته تهدید‌های گاه و بیگاه بستر‌های ارتباطی که تاثیر مستقیم بر فعالیت خبرنگاران دارند.

این فعال رسانه با تاکید بر اینکه محدودکردن فعالیت رسانه‌ها تاثیر مستقیم بر فعالیت خبرنگاران دارد، متذکر می‌شود: همانطور که محدودیت ترافیکی وسایل نقلیه یا افزایش قیمت بنزین تاثیر مستقیم بر کار رانندگان حرفه‌ای می‌گذارد، محدود کردن اینترنت هم همین تاثیر را روی کار خبرنگاران دارد، اما این یکی به چشم نمی‌آید.

صادقی افزود: وقتی یک روزنامه توقیف یا تعطیل می‌شود تمام خبرنگاران آن بیکار می‌شوند مثل اینکه یک کارخانه تعطیل بشود، اما آنقدر که روی تعطیلی کارخانه حساسیت هست روی تعطیلی یک رسانه حساسیت وجود ندارد از همین رو می‌توان گفت خبرنگاری در زمره حرفه‌های محروم و کم‌برخوردار جامعه به‌شمار می‌آید.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: ۱۷ مرداد ۱۴۰۰، کد خبر: ۸۴۴۲۹۸۸۰، www.irna.ir