وضعیت مطلوب تامین زیرساخت‌های پروژه آهن اسفنجی بیجار

کارخانه تولید آهن اسفنجی بیجار به روش پرد با ظرفیت سالانه ۱.۶ میلیون تن و کارخانه فولاد سازی و نورد ورق گرم فولادی قروه به روش CSP با ظرفیت تولید سالانه یک میلیون تن ورق فولادی ۲ طرح از ۴۸ طرح بزرگ پیشران ملی است که توسط شرکت صنایع فولاد کردستان برای تکمیل زنجیره ارزش فولاد در استان کردستان در حال اجرا است. در حال حاضر پروژه آهن اسفنجی حدود ۱۰ درصد پیشرفت دارد. مدنظر است که براساس برنامه‌ریزی انجام شده تا پایان تیر ماه ۱۴۰۳ که سال دوم اجرای پروژه محسوب می‌شود، پیشرفت پروژه باید به ۵۰ درصد برسد.

شعار سال:

با محمدابراهیم صبائی معاون فنی و نظارت بر اجرای طرح‌های شرکت صنایع فولاد کردستان گفت‌وگویی انجام شده که به شرح زیر است:

درباره آخرین وضعیت اجرای طرح‌های شرکت صنایع فولاد کردستان توضیح دهید.

شرکت صنایع فولاد کردستان دو پروژه در دست اجرا دارد که یکی از آن‌ها احداث کارخانه آهن اسفنجی با ظرفیت تولید ۱.۶ میلیون تن در سال در شهر بیجار است. با توجه به تنفیذ قرارداد‌ها اجرای این پروژه از تیر ماه ۱۴۰۱ به طور رسمی آغاز شده و قرار است طی مدت سه سال به بهره‌برداری برسد. در اجرای این پروژه از فناوری ایرانی پرد (PERED) استفاده می‌شود. تاکنون از این فناوری در پروژه‌هایی مانند فولاد شادگان استفاده شده که ظرفیت آن‌ها حداکثر تا ۸۰۰ هزار تن بوده است. برای نخستین بار در کشور از این فناوری برای ایجاد ظرفیت تولید ۱.۶ میلیون تن در سال در پروژه آهن اسفنجی بیجار استفاده می‌شود. این فناوری بر پایه گاز است، اما تفاوت‌هایی با فناوری‌های مشابه خارجی دارد که شامل مزیت‌هایی در زمینه کاهش مصرف آب و انرژی است. این پروژه به دلیل برخورداری از فناوری داخلی از نظر کاهش ارزبری اهمیت زیادی دارد و اجرای آن نیز از سرعت خوبی برخوردار است.

میزان سرمایه‌گذاری موردنیاز برای اجرای این پروژه چقدر است؟

سرمایه‌گذاری موردنیاز برای اجرای این پروژه حدود چهار هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که از این میزان حدود ۱۱۵ میلیون یورو ارزی و مابقی ریالی است. بخش ارزی این پروژه مربوط به بخشی از تجهیزات موردنیاز است که مشابه ساخت داخل ندارند و باید از خارج وارد شوند و برآورده شده که واردات این تجهیزات به حدود ۴۰ میلیون یورو ارز نیاز خواهد داشت.

این پروژه چقدر پیشرفت دارد؟

در حال حاضر پروژه آهن اسفنجی حدود ۱۰ درصد پیشرفت دارد. البته بخش‌های زیادی از این پروژه در کارگاه‌ها در حال ساخت هستند که در میزان پیشرفت فیزیکی کل پروژه لحاظ نشده است، زیرا این بخش‌ها باید ساخته، نصب، تجهیز و سپس وارد فرآیند تولید شوند تا پس از آن بتوانیم آمار مربوط به آن‌ها را در میزان پیشرفت فیزیکی کل پروژه لحاظ کنیم. براساس برنامه‌ریزی انجام شده تا پایان تیر ماه ۱۴۰۳ که سال دوم اجرای پروژه محسوب می‌شود، پیشرفت پروژه باید به ۵۰ درصد برسد. به نظر می‌رسد تا پایان امسال نیز میزان پیشرفت پروژه از مرز ۲۰ درصد عبور خواهد کرد. بخش قابل توجهی از پیشرفت پروژه، مربوط به خرید ماشین آلات است. مذاکرات برای خرید ماشین آلات از خارج آغاز شده و در حال ثبت سفارش و اخذ مجوز عدم ساخت داخل هستیم و اگر وزارت صمت سریع‌تر مجوز‌های لازم را بدهد، تامین ماشین آلات سرعت پیدا خواهد کرد.

آیا ارز موردنیاز برای این پروژه را تامین کرده‌اید و مشکلی در این زمینه ندارید؟

ما به حدود ۲۵۰ میلیون یورو برای هر دو پروژه در دست اجرا نیاز داریم که ۲۰۰ میلیون یورو مربوط به پروژه فولاد قروه و ۵۰ میلیون یورو مربوط به پروژه آهن اسفنجی بیجار است که در مرحله ثبت سفارش و اخذ تخصیص آن از بانک مرکزی هستیم.

پیمانکاران پروژه آهن اسفنجی کدام شرکت‌ها هستند؟

دو پیمانکار در پروژه آهن اسفنجی با یکدیگر مشارکت دارند. شرکت فولاد تکنیک که از شرکت‌های گرید یک است و کار اجرا و بخشی از تامین داخل را انجام می‌دهد و شرکت MME که تکنولوگ و تامین‌کننده تجهیزات خارجی است.

درباره تامین زیرساخت‌های پروژه آهن اسفنجی چه اقداماتی انجام شده است؟

برای کارخانه آهن اسفنجی، تامین زیرساخت‌هایی مانند آب، برق و راه از اهمیت زیادی برخوردار هستند. زیرساخت‌های آب، برق و راه دسترسی در دوره اجرای پروژه تامین شده‌اند. برای دوران بهره‌برداری از پروژه نیز در زمینه تامین آب، قرارداد دو میلیون مترمکعب استفاده از پساب با شرکت آب و فاضلاب منعقد شده است. پساب به عنوان یک منبع آب پایدار بسیار کلیدی است و از طرفی با استفاده از آن دیگر به ذخایر آب‌های سطحی و زیرزمینی آسیبی وارد نمی‌شود. برای تامین آب موردنیاز پروژه آهن اسفنجی بیجار، قرارداد‌ها منعقد شده و پرداخت‌ها برای پنج سال اول انجام شده است. در زمینه تامین برق پروژه نیز به ۳۰ مگاوات برای دوره بهره‌برداری نیاز داریم که قرارداد انشعاب از شبکه منعقد شده است. قرارداد تامین برق عموما به این صورت است که یا از نیروگاه می‌توان تامین کرد یا می‌توان از بورس خرید کرد و انتقال داد یا می‌توان با شرکت‌های مربوطه مذاکره و برق را تامین کرد. یکی از گزینه‌های ما تامین برق از شرکت پویا انرژی است که با این شرکت تفاهم‌نامه همکاری داریم، اما گزینه‌های دیگر هم در حال بررسی و ارزیابی هستند. از جمله این گزینه‌ها می‌توان به احداث نیروگاه یا خرید از بورس اشاره کرد. وضعیت تامین زیرساخت‌ها طی یک تا دو سال آینده روشن‌تر خواهند شد، اما در حال حاضر می‌توانیم ۳۰ مگاوات برق را از تولیدکنندگان برق خریداری و منتقل کنیم. در زمینه احداث شبکه انتقال برق هم در حال تهیه اسناد مناقصه هستیم تا وارد مرحله اجرا شویم. در زمینه آب هم مشاور گرفتیم و اسناد مناقصه در حال آماده‌سازی است تا شبکه انتقال اجرا شود. در حال حاضر پساب در بیجار تصفیه می‌شود، اما نیاز داریم که یک تصفیه‌خانه هم در کارخانه احداث شود تا آب تصفیه شده به مشخصات موردنظر برای تولید آهن اسفنجی برسد. در زمینه گاز نیز به شبکه انتقال گاز سراسری کشور نزدیک هستیم. قرارداد گاز هم با شرکت گاز کردستان منعقد شده و در مرحله انتخاب مشاور و پیمانکار هستیم تا شبکه انتقال احداث شود. در زمینه راه دسترسی نیز علاوه بر راهی که ایجاد شده، ایجاد جاده اختصاصی هم به زودی آغاز می‌شود.

در زمینه تامین مواد اولیه موردنیاز پروژه آهن اسفنجی چه اقداماتی انجام شده است؟

مواد اولیه موردنیاز کارخانه آهن اسفنجی، گندله است. دو تفاهم‌نامه ۲۰ ساله برای تامین گندله داریم. یک تفاهم‌نامه با شرکت صبانور که ۳۰ درصد سهام ما را در اختیار دارد و یک تفاهم‌نامه هم با شرکت کیمیا معادن سپاهان که پیش از این سهام‌دار ما بود.

پروژه آهن اسفنجی در زمان بهره‌برداری چه میزان اشتغال‌زایی خواهد داشت؟

پروژه آهن اسفنجی در زمان بهره‌برداری حدود ۵۰۰ نفر به صورت مستقیم اشتغالزایی خواهد داشت و میزان اشتغالزایی غیرمستقیم آن نیز با ضریب ۸ تا ۱۰ برابر خواهد بود.

درباره پروژه فولادسازی شرکت صنایع فولاد کردستان نیز توضیح دهید.

عنوان دقیق این پروژه، پروژه فولادسازی و نورد پیوسته ورق گرم فولادی است که با ظرفیت تولید یک میلیون تن در سال با فناوری CSP است. این فناوری را سه شرکت در دنیا دارند که یکی از آن‌ها شرکت دانیلی ایتالیا است و همین شرکت نیز به عنوان تکنولوگ در این پروژه حضور دارد. تاکنون تنها پروژه‌ای که در کشور با استفاده از این فناوری اجرا شده و به بهره‌برداری رسیده، کارخانه فولاد مبارکه اصفهان است و حالا قرار است برای دومین بار در کشور با استفاده از این فناوری یک کارخانه برای شرکت صنایع فولاد کردستان در قروه احداث شود. پیمانکار این پروژه شرکت ایریتک و مشاور پروژه شرکت کاوشگران است. هزینه اجرای این پروژه به جز زیرساخت‌ها، حدود ۱۶ هزار میلیارد تومان برآورد شده است. البته هم در پروژه بیجار و هم در پروژه قروه، به دلیل تورم موجود در کشور هزینه‌های مربوط به بخش‌های ساخت داخل تعدیل خواهند داشت و افزایش می‌یابند. براین اساس پیش‌بینی می‌شود که دو پروژه آهن اسفنجی و فولاد قروه با بودجه اولیه حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان، در نهایت حدود ۲۵ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان هزینه داشته باشند.

هزینه ارزی پروژه فولادسازی قروه چقدر است؟

مبلغ ارزی این قرارداد ۳۲۳ میلیون یورو است که حدود ۲۰۰ میلیون یورو مربوط به خرید از تکنولوگ یعنی دانیلی خواهد بود و مابقی نیز هزینه ارزی خرید‌هایی خواهد بود که قرار نیست از تکنولوگ انجام شوند. به محض دریافت مجوز‌های عدم ساخت داخل و تخصیص ارز، اجرای این پروژه تسریع خواهد شد.

ظاهرا پیشرفت پروژه ورق فولادسازی مطابق انتظار نبوده است. علت چیست؟

این پروژه در مرداد ۱۴۰۱ تنفیذ شد، اما پیشرفت آن از نظر فیزیکی نزدیک به صفر است. مشکل اصلی در اجرای این پروژه تامین ارز موردنیاز است و از سوی دیگر هنوز مجوز‌های عدم ساخت داخل نیز دریافت نشده است. به اعتقاد ما، شرکت ایریتک به عنوان پیمانکار این پروژه می‌توانست در زمینه ثبت سفارش تجهیزات و دریافت مجوز‌ها قوی‌تر عمل کند. منتظریم که ببینیم آیا این شرکت می‌تواند مراحل اجرای پروژه را سریع‌تر انجام دهد یا خیر. به ایریتک به دلیل تاخیر در اجرای پروژه ورق گرم اخطار داده‌ایم. در مجمع عمومی شرکت صنایع فولاد کردستان هم موضوع تاخیر ایریتک مطرح شده و مصوب شد که به این موضوع رسیدگی شود. سهامداران هر تصمیمی در این زمینه بگیرند، اجرا خواهیم کرد. در مجموع متاسفانه از عملکرد ایریتک راضی نیستیم و عملکرد این شرکت دور از انتظار ما بوده است. در زمینه اجرای این پروژه، تاکنون پرداخت قسط اول را به ایریتک انجام داده‌ایم و در مجموع حدود ۵۶۰ میلیارد تومان به این شرکت بابت اجرای پروژه پرداخت کرده‌ایم.

وضعیت تامین زیرساخت‌های پروژه فولادسازی قروه چگونه است؟

پروژه ورق گرم باید طی چهار سال و از مرداد ۱۴۰۱ آغاز و مرداد ۱۴۰۵ به بهره‌برداری برسد. در زمینه تامین زیرساخت‌های این پروژه، قرارداد تامین آب با شرکت آب و فاضلاب استان کردستان منعقد گردیده تا از پساب شهرستان قروه استفاده کنیم. با این حساب در این پروژه نیز لطمه‌ای به آب‌های سطحی و زیرزمینی وارد نمی‌شود. در زمینه برق هم این پروژه به ۱۸۷ مگاوات برق نیاز دارد که قرارداد آن با شرکت برق منطقه‌ای در سال ۱۳۹۹ منعقد و پرداخت‌های اولیه انجام شده است. از نظر احداث جاده دسترسی نیز مشاورمنتخب در حال آماده سازی نقشه‌ها و اسناد مناقصه می‌باشد. اجرای هر یک از این زیرساخت‌ها به وضعیت پیشرفت پروژه اصلی بستگی دارد. برای اجرای پروژه تامین برق هم مشاور گرفته شده، اسناد مناقصه آماده می‌شود و عملیات اجرایی متناسب با پیشرفت پروژه اصلی انجام خواهد شد. همچنین مجوز‌های محیط زیستی هر دو پروژه آهن اسنفجی و فولادسازی را در یک روز دریافت کردیم. البته سازمان محیط زیست اسناد و مدارک را با سختگیری بررسی کرده است.

خوراک کارخانه فولادسازی قروه چگونه تامین خواهد شد و اشتغالزایی آن به چه میزان خواهد بود؟

تامین خوراک پروژه ورق گرم توسط پروژه آهن اسفنجی بیجار انجام خواهد شد. پروژه ورق گرم به حدود ۱.۲ میلیون تن آهن اسفنجی نیاز خواهد داشت و با این حساب در پروژه آهن اسفنجی ۴۰۰ هزار تن مازاد تولید خواهیم داشت که تا زمان اجرای طرح‌های توسعه‌ای به منظور استفاده از آن، این میزان آهن اسفنجی مازاد فروخته خواهد شد. در زمینه اشتغالزایی هم پروژه ورق گرم ۱۲۰۰ نفر اشتغال مستقیم و با ضریب ۸ تا ۱۰، اشتغال غیرمستقیم خواهد داشت.

اجرای این پروژه‌ها چه تاثیری بر اقتصاد استان کردستان خواهد داشت؟

با توجه به سرمایه گذاری‌های گسترده دولت و هلدینگ و معادن، پروژه‌های فولادی بزرگی در استان کردستان در حال اجرا هستند که نقش مهمی در توسعه این استان خواهند داشت. این دو پروژه که جز ۴۸ طرح پیشران ملی می‌باشند می‌توانند زنجیره فولاد را در استان کردستان تکمیل کنند و به همین دلیل است که رسالت شرکت صنایع فولاد کردستان، تکمیل زنجیره ارزش فولاد استان کردستان نام گرفته است.