کامران ندری، اقتصاددان: اینکه مردم مالیات گیری دولت را به داروغه ناتینگهام شبیه می‌دانند تمثیل غلطی نیست

نظام مالیاتی ایران به شدت با بحران مشروعیت روبرو شده است. بحرانی که باعث رواج کنایه و طعنه بر پیکره مالیات شده ( داروغه ناتینگهام) و حتی ممکن است به نوعی نافرمانی مدنی و مقابله سخت هم بینجامد. مردم می پرسند که مالیات ما صرف چه کارها و اقداماتی می شود و چرا شرایط افراد در روند مالیات ستانی رعایت نشده و با نوعی رفتار مغول گونه و بگیر و ببند منجر به تنش و له شدگی مودی، قصد مالیات ستانی زورکی وجود دارد. مردم می پرسند که چرا به فساد اخلاقی و مالی ممیزهای مالیاتی توجه نمی شود و دارایی انها کنترل نمی گردد؟ مردم می پرسند که چرا قاعده مالیات ستانی از در دسترس ها ، الگوی مالیات ستانی کشور شده و مالیات ستانی نظام مند و اخذ مالیات از صاحبان پولی های بادآورده، مورد کم توجهی است. مردم می پرسند که چرا نظام مالیاتی، عدالت اجتماعی را به اسم یدک می کشد و در رسم، فهمی از آن ندارد. سوالات بجایی که در صورت کم توجهی به آنها، مسلما در آینده بحران مشروعیت نظام مالیاتی کشور را رقم می زند.دکتر کامران ندری، صحبت های انتقادی خوبی در همین حوزه ارایه داده است.

شعارسال: افزایش مالیات در سطوح مختلف از جمله مالیات بر ارزش افزوده، نگرانی‌های اقتصادی بسیاری برای طبقه متوسط ایجاد کرده است. از سوی دیگر فراریان مالیاتی کماکان در جامعه وجود دارند و طبقات دیگر که پرداخت کنندگان اصلی مالیات هستند نیز خدمات لازم به اندازه‌ی مالیات پرداختی از دولت کسب نمی‌کنند.

کامران ندری، اقتصاددان، درباره تصمیمات دولت در راستای مالیات گفت:. چون یک نگاه جامع از مودیان نداریم و اینکه افراد چقدر مالیات پرداخت می‌کنند مشخص نیست. بار‌ها به دولت توصیه شده که باید سیستم و نظام مالیاتی خود را به سمت مالیات بر تجمیع درآمد حرکت کند تا اختلالات اقتصادی کمتر شود هم نظام مالیات بر تجمیع درآمد عادلانه است. در شرایط فعلی درست است که دولت نیازمند درآمد مالیاتی است و باید این درآمد را افزایش دهد؛ اما بهترین کار دریافت مالیات از کسانی ست که فرار مالیاتی دارند. از آنجاییکه نظام مالیاتی ما به طور کلی ناکارآمد و با حداقل اطلاعات است، لذا فشار‌های مالیاتی دولت مشخص نیست چه کسانی را هدف قرار می‌دهد. فرضیه قوی این است که فشارمالیاتی بر دوش طبقه متوسط می‌افتد.

وی در ادامه افزود: ادعا‌های دولت که هیچ سندی هم برای آن ارائه نداده این است که درآمد مالیاتی به خاطر افزایش نرخ تورم افزایش پیدا کرده و از سوی دیگر توانستند کسانی که مالیات پرداخت نمی‌کردند را شناسایی کنند. واقعیت امر این است که فشار مالیاتی بر طبقه متوسط و فرودست می‌آید. متاسفانه نظامی مالیاتی ما آنقدر قوی نیست که متوجه شود فشار مالیاتی به چه کسانی منتقل می‌شود. اصلاح نظام مالیاتی ساده نیست و کار تخصصی است که نیازمند بودجه است. نتیجه این وضعیت بدبینی جامعه نسبت به سیستم مالیاتی است.

ندری در رابطه با عدم توان دولت در اصلاح ساختار بودجه اشاره کرد: ما اطلاعات لازم برای مالیات دهندگان را نداریم؛ طبیعی است که تولیدکنندگان نمی‌خواهند مالیات بیشتر پرداخت کنند و با این بهانه که مالیات به تولید ضربه می‌زند، خواهان عدم پرداخت مالیات هستند، اینکه ما سیستمی داشته باشیم تا ادعا‌های مختلف را راستی آزمایی کند وجود ندارد. جامعه این توجیه را در مقابل مالیات دارد که دولت خدماتی به ما در مقابل مالیات نمی‌دهد؛ اگر دولت خدمات مشخصی به تولیدکننده می‌داد که ما مالیات بیشتری هم پرداخت می‌کردیم. در مسائلی که دولت باید خدمات عمومی بدهد با شکست مواجه شده است.

وی درباره عدم مشاهده خدمات عمومی مالیاتی بیان کرد: دولت مالیات می‌گیرد که آلودگی هوا و آب را کاهش دهد، اما این کار را نمی‌توانند انجام دهند؛ در رابطه با نظافت شهری مالیات می‌گیرند که ما در شهر‌ها و روستا‌ها با انباشت پسماند مواجه نباشیم، اما سراسر کشور را زباله برداشته است؛ مالیات می‌گیرند که زیرساخت‌های انتقال انرژی را فراهم کنند؛ باز شما می‌بینید که کاری صورت نگرفته و مردم هم مسلما تمایلی به پرداخت مالیات ندارند.

ندری سپس درباره فشار مالیاتی بر طبقه متوسط و فرار مالیاتی فرادستان گفت: بزرگترین جرم در کشور‌های پیشرفته عدم پرداخت مالیات است، اما در ایران ما تاکنون نشنیدیم که دولت یک فراری مالیات را محاکمه کند. در کشور ما کاملا مشهود است که اگر کسی مالیات قانونی را پرداخت نکند مرتکب جرم خاصی نشده است. به هر حال همه این صحبت‌ها به این معناست که سیستم مالیاتی ما اشکالات بسیار بسیار جدی دارد و فشار یک طرفه دولت برای افزایش درآمد‌های مالیاتی متاسفانه ممکن است برای دولت درآمد ایجاد کند، اما در سطح جامعه ثمره مثبتی ندارد. اینکه مردم مالیات گیری دولت را به داروغه ناتینگهام شبیه می‌دانند تمثیل غلطی نیست. دولت فقط به فکر افزایش درآمد است و هیچ ارزیابی برای فشار مالیاتی به جامعه ندارد.