شعارسال: اولین جلسه مجلس در سال جدید در حالی آغاز شد که پس از حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق، دلار از ۶۵ هزار تومان هم عبور کرد. هرچند از آن روز تاکنون قیمت ارز و طلا ریزش داشته است، اما باوجود دلهره از افزایش تنش و احتمال پاسخ ایران به اسرائیل، احتمال افزایش مجدد نرخ ارز دور از انتظار نیست. با این حال در بدنه دولت و حتی نمایندگان مجلس تفکر به رسمیت نشناختن قیمت دلار در بازار آزاد وجود دارد و به گفته یک نماینده مجلس حتی در جلسه اخیر سران دو قوه مجریه و مقننه، صحبتی از وضعیت بازار ارز و طلا نشده است.

مرتضی افقه، اقتصاددان درواکنش به سخنان برخی مسئولان مبنی بر عدم به رسمیت شناختن بازار آزاد، گفت: «اکنون متغیر‌های تاثیرگذار اقتصادی خارج از توان و اختیار مسئولان و تصمیم‌گیران اقتصاد کشور است بنابراین ناچار هستند که پاسخ‌های این چنینی دهند. دلار به عنوان کالایی با مبدا خارجی، ارتباط نزدیک و تنگاتنگی با تحولات سیاست خارجی در ایران دارد. از این رو هرگاه تنش با غرب و کشور‌های منطقه شدت گرفته، تلاش مردم برای حفظ سرمایه و دارایی‌هایشان بیشتر شده و هر زمان آرامشی برقرار شده، تاثیرش را بلافاصله بر بازار ارز گذاشته است.»

این استاد دانشگاه ادامه داد: «رئیس بانک مرکزی ناچار است چنین سخنانی را مطرح کند. کمااینکه این صحبت‌ها تکراری و خنده‌دار شده است. وقتی قیمت در بازار آزاد این است و به تبع آن قیمت‌ها تغییر می‌کند، صحبت از حباب بی‌معنا و حرف‌های تاریخ مصرف گذشته است.»

وی در پاسخ به اینکه آیا تصمیم‌گیران اقتصادی امکان کنترل بازار ارز را دارند، بیان کرد: «در این قسمت سیاستگذار اقتصادی اصلا توانی ندارد. سیاستگذار اقتصادی زمانی می‌تواند وضعیت را کنترل کند که به اندازه کافی ارز در اختیار داشته باشد تا در مواقع این چنینی بتواند مدیریت کند، اما در شرایطی که شش سال از تشدید تحریم‌ها گذشته و ذخایر ارزی‌مان بسیار کم شده است و آنچه در اختیار داریم را برای روز‌های آینده نگه می‌دارند و با احتیاط مصرف می‌کنند، دولت ابزار‌های لازم برای سیاستگذاری یا مقابله با تاثیرات خارجی را ندارد.»

در وهله اول مجلسی که برجام را ناکام گذاشت باید پاسخگوی شرایط اقتصادی کنونی باشد

افقه همچنین در پاسخ به پرسشی مبنی براینکه باتوجه به انتقادات نماینده‌های مجلس به افزایش نرخ ارز و مقصر دانستن رئیس بانک مرکزی، آیا مقصر بانک مرکزی است یا مسئله را باید فراتر دید، گفت: «ابتدا باید خود نماینده‌های مجلس را مخاطب قرار داد؛ خود نماینده‌ها این تیم اقتصادی را انتخاب کردند و چنین تفکری دارند. به باور من تفکر اصولگرایی زمینه‌ساز تنش‌های داخلی به لحاظ اقتصادی، فرهنگی و سیاسی است. تنش‌های بیرونی هم ریشه در تفکر آقایانی دارد که هم در مجلس هستند و هم در دولت فعلی؛ بنابراین این ژست‌ها چندان به آن‌ها نمی‌آید.»

این اقتصاددان ادامه داد: «به فرض اگر رئیس بانک مرکزی هم به مجلس برود، خیلی راحت توضیح می‌دهد که به اندازه کافی ارز نداریم تا بتوانیم مدیریت کنیم و آنچه را هم داریم باتوجه به اینکه ترامپ ممکن است دوباره انتخاب شود و تحریم‌ها بازگردد، با دست و دلبازی نمی‌توانیم مدیریت کنیم؛ بنابراین مجلس اول خودش باید مورد سوال قرار گیرد که با برجامی که می‌توانست مقدار زیادی از مشکلات را حل کند، مخالفت کردند و آن را ناکام گذاشتند. اکنون ژست مردمی می‌گیرند، اما در وهله اول خود مجلس باید مورد سوال قرار گیرد.»

افقه همچنین درباره اثر تورمی افزایش نرخ ارز گفت: «یک اثر روانی دارد که همین الان فروشنده‌های کالا، به خصوص آن‌هایی که مبدا خارجی دارند یا موادشان از خارج از کشور وارد می‌شود، معمولا دست نگه داشته‌اند تا مطمئن شوند که نرخ افزایش پیدا نمی‌کند؛ بنابراین قیمت ارز بلافاصله می‌تواند هم برقیمت کالا‌هایی مانند وسایل خانگی اثر روانی داشته باشد و هم اگر بالا ماندن نرخ ارز با حفظ دلهره از افزایش تنش ادامه‌دار باشد، اثرش را بر قیمت سایر کالا‌ها نشان می‌دهد.»

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت دیده بان ایران، تاریخ انتشار: 21فروردین1403، کدخبر: 184933، www.didbaniran.ir